I
De siempre, pienso que les melodíes más perfeutes son les de la música popular. Cuido que poetes y novelistes tienen de sentir dalgo paecío en lleendo los poemes épicos griegos -fíos del movimientu de mil llingües- o les lletres anónimes de tantes tonaes asturianes. La fuercia qu'hai nesos versos, neses histories y simboloxíes, ta penriba de prexuicios, formes, téuniques y cadarmes estétiques: ye un puxu telúricu, perfeutu, universal y superhumanu. Naide nun ye'l so autor, el cantar ye de toos y toes los que lu canten. El son viaxa pelos sieglos de fala en fala, de llárima en llárima y, col tiempu, la fonte orixinal escaezse dafechu, la forma camuda y lo que nun ye importante ráspiase, forgáxase talamente como l'agua'l ríu allisa regodones y goños pa dexar nellos, desnuda, la so esencia. D'esta miente, el xuegu de notes y silenciu que mos llegó tresporta abondo de les almes que lu fixeron alitar, trai'l megollu de toa una cultura. La melodía que sintieron tantes oreyes y corazones ye yá perfeuta, nella nun sobra nin falta nada. Ye'l son perpuru d'un pensamientu, d'un sentimientu espetáu nel coral mesmu de lo que somos.
Konevitsan Kirkonkellot
(Kantele: Mitsuko Sato)
"Les campanes de Konevitsa" ye un cantar de señardá. Nel sonar máxicu del kantele suomi -un instrumentu ente la cítara y el gu zheng chinu, creyáu pol primer home del mundu na épica finlandesa- ye fácil sentir el pesu d'esa tristura de plomu, de la pantasma de l'ausencia, del orbayu que cala hasta'l güesu. Nun ye casualidá.(Kantele: Mitsuko Sato)
Nun se sabe cuantu tiempu tien esta melodía, magar que dellos musicólogos l'alluguen cuantayá en tierres d'Ingria. El so ritmu y mou falen de raíces de vieyo, pero tamién se-y conoz della tonalidá moderna. Sábese que lleva sieglos peles viesques y llagos de Finlandia y de Karelia, pero non cuánto camudó nin ónde nació. Lo que sí saben tolos fineses ye que foi'l son que cantaben les campanes del Templu de Konevitsa, fechu n'Alta Edá Media pa convertir a los paganos karelianos al cristianismu y, col tiempu, convertíu en símbolu nacional.
A lo que paez, J. R. R. Tolkien, gran estudiosu del poema épicu finés -el Kalevala-, fexo a los sos elfos colos llinguaxes, cultura y carauterístiques etnolóxiques de los pueblos finlandeses. Si ye verdá, ensin un res de dulda la cañamina élfica atopóla en Karelia. El país, llende de la historia de sangre, conquistes y reconquistes ente Finlandia y Rusia, ye ún de los pocos requexos naturales y ensin industrializar que queden n'Europa y, magar la so fuerte identidá -tan fuerte como l'averamientu que siente hacia'l suañu de la Vieya Finlandia- Karelia sigue dixebrada anguaño y abonda parte d'ella tovía ye rusa. Les pallabres sobren pa falar de los sos paisaxes y xentes, porque la tradición musical popular ye, otra vez, el meyor averamientu al ciernu del país.1940 foi l'últimu añu nel que'l Templu de Konevitsa foi finlandés. Na Guerra d'Iviernu de Finlandia escontra Rusia, los monxos del templu cruzaron el llagu Ladoga p'abellugase en terrén finés, marchando con toles reliquies y ayalgues que fueron quién a atropar. Sicasí, nun tuvieron tiempu pa carretar con ellos les campanes sagraes de Konevitsa, qu'acabaron confiscaes polos rusos y en tierra non-finlandesa. El so son señardosu -seya ingriu, karelianu o finés- afuxe tolos díes dende l'otru llau les agües contra la patria... naguando por volver.
Nos 70, el grupu de jazz/prog Piirpauke fízose perfamosu n'escandinavia con una igua mui a lo Chick Corea del tema pero, sicasí, a mi préstame muncho más la fondura orixinal de les versiones tradicionales con kantele (equí otra bona versión) o, pola so escuridá, la que vien darréu:
II
El vientón y les nubes prietes del alborecer d'esti sábadu 24 de xineru n'Asturies ponen les imáxenes. Sentenced la igua musical:
Sentenced - Konevitsan Kirkonkellot
Del discu 'The Cold White Light' (2002)
Si yes china o chinu, deséote un prestosu y afayadizu añu 4706. Si non, pésame. Sigue p'alantre'l 2009 y, anque paeza mentira, Asturies sigue perdiendo territoriu. Pierde'l puertu de Somiedu, tantu terrén como los conceyos de Muros o Noreña, por aciu d'una sentencia del Tribunal Supremu d'España afitada en documentos de llendes de 1785.
Nun sólo pierde territoriu'l conceyu, sinón tamién el Parque Natural de Somiedu (poro, esa fastera dexa de tar protexía). Y cuidáu, qu'esto nun finó. L'ayuntamientu de Cabrillanes, Lleón, pide agora otres 674 hectárees: 4 veces lo yá perdío.
Y naide nun fala, naide nun diz un res. Nun importa. "Ye monte".
Pero, ay, les coses quédennos abondo más clares cuando sentimos les pallabres del alcalde del conceyu (PSOE): nel añu 1999 aporta a la Casa Conceyu una solicitú pa instalar una esplotación minera na fastera de la que falamos. La Casa Conceyu refúgala. Darréu, de siguío, l'ayuntamientu lleonés entama'l "procesu" xudicial pa pidir el terrén.
Y naide nun diz nada.
Marcharán colos teitos, y siguirá'l silenciu. Retumbái, campanines de Somiedu...
1. Toles comunidaes llingüístiques tienen los mesmos derechos.
1. Toles persones tienen el derechu a usar la llingua falada históricamente nel so territoriu, de fala o per escrito, nos Tribunales de Xusticia allugaos nesi territoriu.
Los Tribunales de Xusticia han d'usar les llingues falaes dientro'l so territoriu y, si per aciu del sistema xurídicu propiu del estáu, el casu siguiere n'otros territorios, l'usu de la llingua orixinal ha caltenese.
Declaraciones de derechos humanos, "Nun matarás", Fraternidá y Igualdá: promeses de la razón ilustrada que anguaño son bilordios de fumu y papel moyao en 
El rusu Yuri Gagarin nun foi'l primer humanu nel espaciu. Enantes d'él hebo 
perlles d'un discu pensativu al que paga la pena volver dacuando p'alicar el sanu enfotu na electrónica más ambient y curiosa, de la qu'estos maestros del crescendo y el paisaxismu sonoru son bonos cabezaleros.